#BotlekSmeerpijpArchiefWarmtelinQWarmterotonde

Waarom de warmterotonde de transitie vertraagt

Het is een enorme opgave om gas te vervangen door duurzame warmte. In Den Haag praten ze er al lang over. Steeds minder Raadsleden zien de warmterotonde op fossiele restwarmte zitten. In onze inspraak beargumenteren we waarom de warmterotonde de transitie juist vertraagt, in plaats van versnelt.

“Op weg naar duurzame warmte in 2040 gaf ons bij Den Haag Fossielvrij een warm gevoel. Er is veel aandacht voor lokale warmtebronnen, bewoners-initiatieven en isolatie. Geweldig, de regierol van de gemeente. En prachtig: een integrale kijk waarbij elke straat die open gaat, meteen geschikt wordt gemaakt voor duurzame energie en meer groen. Dat is ook wat wij willen. Straat voor straat naar een beter klimaat!

Halverwege het document verdwijnt ons behaaglijke gevoel. Ondanks krantenkoppen als ‘Den Haag keert zich definitief tegen de warmterotonde’ en ‘Den Haag kiest voor aardwarmte’ kruipt op pagina 11 toch die vieze restwarmte van de industrie weer binnen. Dat verbaast ons. Het is algemeen bekend dat Den Haag volledig op eigen kracht kan. Op eigen aardwarmte. Waarom overweegt de gemeente dan nog steeds een peperduur buizenstelsel voor fossiele restwarmte?

De meerwaarde van de warmterotonde is volgens het document: de energietransitie versnellen. Als er één burgerbeweging is die een gat in de lucht zou springen bij elke versnelling van de transitie, zijn wij het wel. Dus waarom krijgen we koude rillingen van de warmterotonde?

Omdat de warmterotonde de energietransitie niet versnelt, maar juist vertraagt. De warmterotonde probeert krampachtig het oude en het nieuwe te combineren. Met als pijnlijk gevolg dat de temperatuur op aarde gewoon blijft stijgen. Ook TNO waarschuwde deze zomer dat warmtenetten op restwarmte de energietransitie kunnen tegenwerken. Ik citeer: “Om de kosten van warmtenetten te dekken, propageren voorstanders dat huishoudens en bedrijven gedwongen moeten worden om een aansluiting te nemen. Soms voor een periode van wel dertig jaar. Dit betekent dat consumenten niet mogen kiezen, ook niet als er goedkopere en duurzamere alternatieven zijn. Wat op korte termijn best zou kunnen. In dat geval belemmeren warmtenetten juist de transitie in plaats van deze te bevorderen. Gebruikers mogen niet overschakelen naar iets beters. Bedrijven, die betere technieken hebben ontwikkeld, kunnen ze niet kwijt vanwege het warmtenet.”

Terwijl de gemiddelde CO2-uitstoot in Europa daalde, is die van Nederland gestegen. De stijging komt vooral op het conto van de industrie en dan met name de sector die zich graag op de warmterotonde laat aansluiten: raffinaderijen en chemie. Hun uitstoot is gestegen omdat de vraag was gestegen, zeggen ze. Nee, zelf konden ze er niets aan doen. Ze hadden alle kosteneffectieve maatregelen al genomen. Sorry kleuter van vier, sorry Bangladesh, de vraag was nou eenmaal gestegen. Met die mentaliteit lossen we het klimaatprobleem natuurlijk nooit op.

Ondanks het krakende businessmodel, het houtje-touwtje gehalte, het vertragende effect op de energietransitie en vele andere bezwaren, ligt het plan voor de warmterotonde nog steeds op tafel. Dat mag je best vasthoudend noemen. Het zijn bijtertjes, daar bij de warmterotonde. Bijtertjes die niet van plan zijn om los te laten. Nu niet. En reken maar: ook straks niet, mocht de warmterotonde er onverhoopt komen. Het is tegen het belang van de industrie als de warmterotonde té snel verduurzaamt. De industrie zal er alles aan doen om haar nieuw bron van inkomsten zo lang mogelijk te behouden.

De Rotterdamse haven is creatief bezig geweest en noemt restwarmte op haar site ‘vondelingen-warmte’. Je moet wel een hart van steen hebben om vondelingen-warmte niet te verwelkomen. Gelukkig trapt Den Haag er niet meer in. Met een eerste vermelding op pagina 11, kun je niet zeggen dat de warmterotonde nog prominent op de agenda staat. Maar hij staat er nog. En alleen dat is al een rem voor bewoners en ondernemers om nu te investeren in echt duurzame warmte.

Geïnspireerd door het woordgrapje van de haven, ben ik ook es naar spreekwoorden.nl gesurfd. Ik zocht een uitdrukking die goed aangeeft wat er mis is met de warmterotonde. Best lastig. Het paste steeds net niet. Ik dacht aan ‘grote slagen snel thuis’, behalve dat de warmterotonde ons juist verder van huis brengt. Het is ‘goedkoop duurkoop’, behalve dat de warmterotonde verre van goedkoop is. Dweilen met de kraan open past nog het beste. Want terwijl Den Haag op papier misschien CO2 bespaart, groeit de uitstoot van de industrie lekker verder.

Wie wil nou nog op fossiele warmte stoken als je weet dat je je huis ook zonder klimaat-, milieu en gezondheidsschade kunt verwarmen? Met de warmterotonde blijven huishoudens in hun warmte afhankelijk van een industrie die klimaatverandering verergert. Een vieze industrie ook nog, vol ZSS’en – zeer schadelijke stoffen – en krakkemikkige installaties die op hun eindje lopen. En tja, dan vliegt er wel eens iets in brand, zoals deze week bij Esso. En eerder deze zomer bij Shell. Vraag maar aan de tuinders in het Westland hoe het is om afhankelijk te zijn van een restproduct uit Pernis.

Den Haag heeft alle mogelijkheden om het zelf voor elkaar te boksen. Op de Haagse manier. Zonder vuile handen te maken. Met vertrouwen op Haagse krach, kan Den Haag als eerste stad van Nederland los van de fossiele industrie. Op weg naar duurzame warmte in 2040. Of zullen we daar maar meteen 2030 van maken?”

Bekijk de video

Eerdere inspraken: