Rol van Zuid-Holland in (stoppen) klimaatverandering

​Zuid-Holland is kwetsbaar voor gevolgen klimaatverandering

Onze provincie krijgt misschien wel de grootste klappen van klimaatontwrichting. We bevinden ons onder de zeespiegel en zijn een belangrijk hart van de economie van ons land. Die combinatie maakt ons extra kwetsbaar voor de stijgende zeespiegel, voor verzilting van het grondwater, voor bodemdaling en voor extreem weer.

Zuid-Holland is verantwoordelijk voor inwoners

De overheid dient het publieke belang. Het is de verantwoodelijkheid van de overheid om de veiligheid van kinderen, burgers, bedrijven en bezittingen te garanderen. Nu en in de toekomst. Onze provincie legt intensief beslag op een relatief klein stukje aarde. Wat het beste is voor het klimaat, is ook het beste voor de inwoners en ondernemers.​

Zuid-Holland is van doorslaggevend belang in de oplossing

Onze provincie – met al haar inwoners, consumptie, bedrijven en vervoer – is verantwoordelijk voor 29% van de broeikasgasuitstoot in Nederland. Het is een plicht én een kans voor Zuid-Holland om een grote bijdrage te leveren aan de oplossing van het klimaatprobleem.

Hoe sneller wij grote stappen zetten, hoe groter de kans dat we oncontroleerbare klimaatverandering kunnen stoppen. Bovendien voorkomen we dat wij achterblijven met een oude, vervuilende economie, terwijl de rest van de wereld doorgaat met een schone economie.

1. Zuid-Holland toont leiderschap

Er gaat kostbare tijd verloren als er over elke maatregel een politieke discussie ontstaat. Onze voorstellen zijn bedoeld als stevige basis voor slagvaardig en consistent transitiebeleid. Met systeemmaatregelen willen we klimaatbeleid vanzelfsprekend en voor lange termijn verankeren in het provinciale beleid, in het leven en bewegen van burgers en ondernemers. ​

Zuid-Holland (incl de haven) is klimaatneutraal tussen 2030 en 2035

Om aan de klimaatafspraken van Parijs te voldoen, volgt Zuid-Holland een versneld pad naar een CO2-neutrale provincie. Uitgangspunt is daarbij een maximale opwarming van 1,5 C en de verantwoordelijkheid van westerse landen om voorop te lopen ten opzichte van landen met minder welvaart. Dat betekent: grote stappen vóór 2025 en in 2030 klimaatneutraal. Dat kan. De industrie in Rotterdam kan volgens dit rapport van Urgendain 2030 klimaatneutraal zijn. En New Climate Initiativeheeft berekend hoe Nederland in 2035 klimaatneutraal kan zijn.

Zuid-Holland is streng voor de industrie

De provincie waakt scherp op een scherpe afname van de uitstoot van broeikasgassen volgens de tussendoelen van de provincie om tussen 2030 en 2035 klimaatneutraal te zijn. Mocht de uitstoot niet afnemen, dan gaat de provincie over tot beperking van de productiviteit of tijdelijke sluiting (tot het bedrijf z’n zaken wel op orde heeft).

Zuid-Holland ondersteunt gemeenten om in 2030 klimaatneutraal te zijn

Zuid-Holland maakt zich hard voor ambitieuze regionale energiestrategieën, waarin gemeenten en provincie hun verantwoordelijkheid voor klimaatneutraliteit niet afschuiven. De provincie spoort gemeenten aan om klimaatneutraal beleid te maken met als doelstelling om 2030-2035 klimaatneutraal te zijn. De provincie ondersteunt gemeenten met kennis en geld.

​Vervoer in Zuid-Holland is schoon

Het OV in Zuid-Holland is per 2025 emissieloos en bij de infrastructuur is klimaatneutraliteit/positiviteit een belangrijk punt. De provincie zet de concessies voor tankstations om in concessies voor oplaadpunten en trekt de investeringen in fietsinfrastructuur gelijk met die van auto-infrastructuur.

​Zuid-Holland krijgt een gedeputeerde Energietransitie

De omslag naar een fossielvrije economie vraagt om veranderingen in mobiliteit, voedsel, wonen, stedenbouw, werkgelegenheid en de industrie. De gedeputeerde Energietransitie heeft een eigen portefeuille en coördineert ook de transitie in andere portefeuilles, vergelijkbaar met de gedeputeerde Financiën. De gedeputeerde zorgt dat klimaatkeuzes integraal in het gemeentelijk beleid verankerd worden. De gedeputeerde beschikt over een realistisch budget, dat recht doet aan de uitdaging waar hij of zij voor staat.

​Zuid-Holland krijgt een Transitie-ombudsman

In een transitieperiode wringt het soms. Het oude wil nog niet wijken, het nieuwe komt er moeilijk tussen.Soms wil een bedrijf of gemeente graag verduurzamen, maar staan er economische, bedrijfsmatige of juridische bezwaren in de weg.

​De Transitie-ombudsman is onafhankelijk en handelt in het belang van kinderen die nog geen stemrecht hebben. De ombudsman is een contactpunt voor burgers van alle leeftijden, ambtenaren en ondernemers in gevallen waar de transitie schuurt. De Transitie-ombudsman signaleert waar de transitie knelt, kaart dit aan bij de juiste instanties en helpt om versneld tot een oplossing te komen.​

Zuid-Holland maakt robuust klimaatbeleid

Zuid-Holland maakt klimaatbeleid voor minstens 12 jaar, met meetbare tussendoelen, waarvan de ambities tussentijd naar boven kunnen worden bijgesteld (niet naar beneden). Zo is het klimaatbeleid minder afhankelijk van politieke schommelingen.

​

2. Zuid-Holland stuurt met geld

“Er is een radicale koerswijziging nodig voor investeringen in het energiesysteem om de opwarming van de aarde te beperken tot 2 graden Celsius – zoals afgesproken in het Parijs-akkoord. Het gaat vooral om een verschuiving: meer geld moet worden geïnvesteerd in duurzame energie en energie-efficiëntie en minder in fossiele brandstoffen.”

(Planbureau voor de Leefomgeving, 2018)​

Alle pijlen op klimaatneutraal

Zuid-Holland wil een leider zijn in de transitie. Om zichzelf op voorsprong te zetten, kiest Zuid-Holland alleen voor projecten (in alle portefeuilles) die de transitie een duw vooruit geven of klimaatneutraal zijn. Er gaat geen geld naar projecten die de transitie op achterstand zetten. Alle portefeuilles leveren zo op gestructureerde en eigen wijze een bijdrage aan de transitie.​​

Zuid-Holland als grote opdrachtgever

Voor nieuwe grote projecten (mobiliteit/gebouwen/infrastructuur) laat de provincie de risico’s voor klimaat op basis van life cycle analysis doorrekenen. De provincie creëert geen stranded assets: infrastructuur die vanwege de transitie die door de transitie overbodig wordt.

Bij de opdrachten die de provincie verstrekt via offertes, gunningen en aanbestedingen, houdt zij rekening met uitstoot van broeikasgassen en geëxternaliseerde kosten (kosten die niet in de prijs zitten, maar wel door de maatschappij – hier, elders, nu of in de toekomst – betaald moeten worden).

​Zuid-Holland als aandeelhouder

De provincie neemt een rol op zich als actiefaandeelhouder. De provincie stimuleert de organisaties waarin ze beleggingen heeft om zich in woord en daad te committeren aan het Parijs-akkoord. De provincie vraagt als aandeelhouder om een routekaart naar 1,5 C en houdt de organisaties daar aan. Randvoorwaarde voor investeringen van Innovation Quarter is dat de investeringen bijdragen aan het realiseren van het Parijs-akkoord. De provincie vraagt het ABP om fossielvrij te investeren.

Zuid-Holland als pensioenverstrekker

De ambtenaren van Zuid-Holland zitten bij het ABP Pensioenfonds. Dat fonds belegt nog in de fossiele industrie. Meerdere grote gemeenten (waaronder Den Haag en Amsterdam) oefenen al druk uit op het ABP om de fossiele aandelen te verkopen. Ze doen dat vanwege het klimaat, maar ook omdat ze zich zorgen maken over wat er gebeurt met de waarde van de pensioenen op het moment dat de fossiele economie instort (carbon bubble). De provincie Zuid-Holland vraagt het ABP om te divesteren, om zo het pensioenfonds van haar ambtenaren te beschermen en bij te dragen aan de oplossing voor het klimaatprobleem.

​Zuid-Holland als subsidieverstrekker

Zuid-Holland geeft geen subsidie aan fossiele bedrijven. De provincie geeft ook geen geld aan evenementen/bijeenkomsten ter promotie van de fossiele industrie (ook al is het onderwerp ‘duurzaam’). Of aan evenementen die op fossiele brandstof draaien en onnodig veel CO2 uitstoten.

​

3. Stilstand is achteruitgang

Iedereen weet welke kant we opgaan en waarom dat moet moeten. Ook in de provinciale begroting wordt aangegeven dat het radicaal anders moet. Nu komt het aan op beleid. Op uw beleid. Zuid-Holland steekt nog veel geld in het overeind houden van de oude economie. Van fossiele bedrijven. Daarmee wordt het lijden van de industrie gerekt en Zuid-Holland raakt ermee achterop bij de ontwikkeling van de nieuwe economie.

Kies met heel het hart voor emissieloze energie. Blijf niet langer hangen in fossiel. Ja, dat doet pijn. Maar net als een pleister doet het minder pijn als u snel en trefzeker handelt.

Dat is niet makkelijk. Kortetermijnbelangen krijgen geen voorrang meer op langetermijnbelangen. U laat het belang van kinderen en hun kinderen, zwaarder wegen dan de concurrentiepositie van de industrie.

Uw generatie bestuurders gaat die keuzes maken. We kunnen ons niet permitteren om weer vier jaar te wachten. (En daarna weer vier jaar). Dus u gaat die keuzes maken, samen met uw collega’s. U verdient daar respect voor. Veel respect.​

• Geen nieuwe fossiele infrastructuur (waaronder de warmterotonde op fossiele restwarmte)

• Geen nieuwe vergunningen of verlenging van vergunningen aan fossiele of zwaar vervuilende industrie

• Zuid-Holland kiest voor krimp van Rotterdam The Hague Airport

• Zuid-Holland kiest voor sluiting van de kolencentrales

• Zuid-Holland scherpt emissiedoelen aan (klimaat en milieu) voor de industrie

​

Tot slot

​Wat betekent ParisProof? Wat als we ‘Parijs’ niet halen en als we over de 1,5 graden gaan? Dat is een gigantische bestuurlijke verantwoordelijkheid. Die verantwoordelijkheid kan eigenlijkniet in programmapunten gevat worden.

Wij pleiten daarom in onze bijdrage voor de verkiezingsprogramma’s voor systeemmaatregelen. En ook voor (informele) onderlinge gesprekken over klimaatverandering. Met z’n 2-en, met z’n 5-en. Gepland of ongepland. Met een borrel erbij of in de koffiecorner. Schuif uw politieke kleur even op de achtergrond en praat open met elkaar over zaken als:

• Waar ligt de kwetsbaarheid van onze provincie voor de gevolgen van klimaatontwrichting? Wat betekent het voor u persoonlijk? Voor uw kinderen?

• Hoe is het om bestuurder/statenlid te zijn ten tijde van klimaatverandering?

• Doet het huidige klimaatbeleid van de provincie recht aan de urgentie van het klimaatprobleem?

​